कुनै स्थान विशेषमा हुने मौसमी अवस्थाको धेरै वर्षहरूको औसत स्थिति त्यहाँको जलवायु हो।
जलवायु परिवर्तन भनेको त्यस्तो औसत अवस्थामा देखिने परिवर्तन हो।
विश्वभरि तापक्रम बढिरहेका कारण पृथ्वी अहिले द्रुत जलवायु परिवर्तनको अवस्थामा छ।
मानिस
जलवायु परिवर्तनले मानिसलाई उपभोगका लागि आवश्यक पर्ने पानीको कमी हुन सक्छ र खाद्य सामग्री उत्पादन गर्न गाह्रो हुन्छ जसले हाम्रो जीवन नै बदल्न सक्छ।
केही स्थानहरूमा जोखिमपूर्ण रूपमा नै अत्यधिक गर्मी हुन सक्छ र समुद्री सतह बढ्न जाँदा हालका तटीय क्षेत्रहरूबसोबास गर्दै नसकिने हुन सक्छन्।
चर्को गर्मी, आँधी वा ठूलो वर्षाजस्ता चरम मौसमी अवस्था नियमित हुँदा हाम्रो जीविका र जीवनलाई खतरा हुन्छ।
यस्तो अवस्थामा गरिब देशहरूका मानिसहरू धेरै प्रभावित हुनेछन्।
वातावरण
पृथ्वीका ध्रुवमा रहेका हिउँ र हिमनदीहरू तीव्र गतिमा पग्लिरहेका छन् जसले तल्लो तटीय क्षेत्रमा बाढीको खतरा हुन्छ।
साइबेरियाजस्ता स्थायी बरफ हुने स्थानका हिउँ पग्लँदा त्यहाँबाट मिथेन ग्यास निस्कन्छ जसले जलवायु परिवर्तनलाई अझ खराब बनाउँछ।
डढेलो धेरै लगाउने मौसमी अवस्थाहरू नियमित जस्तै बन्छन्।
प्रकृति
वासस्थान परिवर्तन भएपछि केही जनावरहरू नयाँ स्थानमा जानेछन्।
तर जलवायु परिवर्तनको गतिका कारण धेरै लोप हुने अवस्था सिर्जना हुनेछ।
हिउँ पग्लिएपछि ध्रुवीय भालुहरू लोप हुने अवस्थामा हुनेछन्।
केही माछाहरू नदीका पानीको तापक्रम बढेपछि लोप हुन सक्छन्।
समुद्रमा कार्बन डाईअक्साइडको मात्रा बढेपछि पानी अम्लीय हुने र त्यसले 'कोरल रीफ' हरू हराउन सक्नेछन्।
जलवायुमा सधैँ प्राकृतिक फेरबदल भैरहने नै हुन्छ तर अहिले मानवीय गतिविधिका कारण तापक्रम बढिरहेको छ।
मानिसहरूले उद्योग र यातायातमा खनिज तेल, ग्यास र कोइला प्रयोग गर्न थालेयता विश्व लगभग १.२ डिग्री सेल्सिअसले तातो बनेको छ।
यी इन्धन खपत हुँदा उत्सर्जन हुने हरित गृह प्रभावका कारक 'ग्रीनहाउस ग्यास'ले सूर्यबाट प्राप्त हुने तापलाई पृथ्वीमै रोक्छन्।
पृथ्वीको वायुमण्डलमा एउटा ग्रीनहाउस ग्यास कार्बन डाईअक्साइडको मात्रा उन्नाइसौँ शताब्दीयता ५० प्रतिशतले र गत दुई दशकमा १२ प्रतिशतले बढेको छ।
ग्रीनहाउस ग्यास बढ्ने अर्को कारण वनविनाश हो।
जब रुखहरू काटिन्छन् वा बालिन्छन् त्यसमा सङ्ग्रहित कार्बन मुक्त हुन्छन्।
वैज्ञानिकहरूले १.५ डिग्री सेल्सिअससम्मको तापक्रम वृद्धि पृथ्वीका लागि सुरक्षित हुने बताएका छन्।
त्योभन्दा बढ्यो भने चाहिँ प्राकृतिक वातावरणमा खतरनाक परिवर्तनहरू आउने र त्यसले मानव जीवन बदल्ने उनीहरू बताउँछन्।
धेरै वैज्ञानिकहरूको अनुमानमा यो शताब्दीको अन्त्यसम्म पृथ्वीको तापक्रम ३ डिग्री सेल्सिअससम्म बढ्न सक्छ।
यसको असर विश्वभर फरक-फरक हुनेछ:
यो शताब्दीको मध्यसम्म कार्बन उत्सर्जन शून्यमा पुर्याउने प्रतिबद्धताका लागि देशहरूलाई आह्वान गरिएको छ।
यसको अर्थ कार्बन उत्सर्जन र विसर्जनको मात्रा बराबर पार्ने हो। यसका लागि रुखहरू रोप्न सकिन्छ।
यसले जलवायु परिवर्तनका खतरनाक असरहरू कम गर्ने आशा गरिएको छ।
वैज्ञानिकहरूको विचारमा जलवायु परिवर्तन सबै बेला उच्च भइरहेका छन्।
उदाहरणका लागि उनीहरू अतिवृष्टि वा उष्ण लहरको सम्बन्ध जलवायु परिवर्तनसँग गाँस्न सक्छन्।
यसले उनीहरू भविष्यमा यस्ता चरम मौसमी अवस्थाबारे अग्रिम चेतावनी दिने अवस्थामा हुन सक्छन्।
वैज्ञानिकहरू व्यक्तिले यस्तो गर्न सक्ने बताउँछन्: